Dag 14: Mostar

Vandaag is weer een reisdag. 600 kilometer op onze snelwegen is geen enkel probleem natuurlijk maar hier is dat net even anders. Google maps geeft geen route aan want die navigeert niet door Bosië - Hercegowina maar het zou zo'n 6 a 7 uur rijden moeten zijn. Het wordt uiteindelijk 'iets' langer. Daarom vrijwel alleen maar foto's vanuit de rijdende auto. Omdat bijna de gehele dag in het teken van verkeer staat beschrijven we ook wat we hier zoal op de weg tegenkomen.

Zo valt het in Albanië op dat de helft van alle auto's Mercedessen zijn. De reden is ons niet duidelijk maar er wordt gezegd dat alleen jeeps en Mercedessen bestand zijn tegen de Albanese wegen. Aan de andere kant is de autoindustrie in Albanië nog erg jong, in 1990 reden er in totaal nog maar 500 auto's. Er zijn voor de Mercedes voldoende reserve onderdelen beschikbaar want de vele werkplaatsen die we tegenkomen staan allemaal vol met Mercedes wrakken. Het is dus aantrekkelijk om dit merk te blijven rijden.

We komen ook vandaag ook weer de meest vreemde voertuigen en mensen tegen op de weg. We halen een soort brommer bakfiets in waarin een vrouw op een matras ligt en daar ligt ook nog een kindje bij. Omdat de man op de brommer nogal hard rijd vliegt dat matras steeds omhoog en moet die vrouw dat ding en het kind vast houden zodat het allemaal niet die bak uitvliegt. Let wel, dit is gewoon op een 80 kilometer weg.

Als je mensen op de motor/brommer ziet dragen ze geen helm en rijden gewoon in korte broek en slippers. Het vreemde is dat hier gewoon de zelfde verkeersregeles gelden als in Nederland maar het schijnt dat de verkeershandhaving gewoon niet lukt. Je ziet echter wel echt overal politie het barst ervan. Allemaal zeer vriendelijk en aardig maar iets echt doen aan de chaos lijkt niet te lukken.

Een ander weg-aspect is dat het rijbewijs gewoon te koop is en het leren rijden daarna vanzelf in de praktijk plaatsvindt. Anticiperen op het overige verkeer is dus iets wat bij veel bestuurders ontbreekt. Daarvan zien we zelf regelmatig het resultaat. Zeker in de grote steden kun je gerust spreken van chaos waarbij iedereen zich op zijn (of haar, maar voornamelijk zijn) eigen route concentreert. Of dat in tegengestelde richting is van het overige verkeer (op de snelweg en zonder aanwezige verlichting aan de voorkant) of vanaf de linkerbaan rechtsaf is maakt daarbij niet zoveel uit. Dit maakt het voor een ambulance met sirene en zwaailicht schier onmogelijk om zich door een file heen te manouvreren.

Naast de hoogste concentratie Mercedessen per hoofd van de bevolking heeft Albanië ook de hoogste concentratie ezels per inwoner. Ezels worden hier dagelijks ingezet als vervoermiddel, onder ander om de koopwaar tot boven op de berg te vervoeren. Zo vinden we dus op grote delen van de route een hele reeks aan kramen waar steeds dezelfde spullen worden aangeboden. De bijbehorende ezels lopen los langs de weg te grazen of staan óp de weg rond te kijken. Soms verkopen alle kramen tegelijk honing, dan weer meloenen of ander fruit, uien en knoflook en als er een meer in de buurt is levende vissen. Wanneer er auto's naderen wordt de koopwaar boven de weg gehouden, ook als het vis betreft. De beestjes worden dus voortdurend uit de tanks gehaald en weer terug gestopt. Geen fijn gezicht. In sommige tanks ziet de inhoud er dan ook meer dood dan levend uit.

Ook zijn er opvallend veel bruiloften deze dagen. Op de route van Tirana naar Shkodër zien we zeker 5 keer een bruidsstoet waarbij trouwauto varieert van een luxe fel oranje Mercedes (uiteraard) Cabriolet tot open koets met paarden.

Wat we hier ook heel veel zien is Halal Mish Derri op krotjes staan. Nieuwsgierig als ik ben ga ik er op letten en op gegeven moment zie ik wat er daar gebeurt. Overal in die tentjes langs de route (een stoffige weg) hangen dode dieren. Best raar weer open en bloot in die hitte. Heel veel vliegen zien we hier niet maar echt heel goed lijkt het me niet. Of ze die dieren daar ook slachten is niet echt duidelijk maar ze verkopen dat vlees wel.

Zelf zien we vandaag letterlijk en figuurlijk een heel andere kant van Albanië ten opzichte van de heenweg. Na de hectiek van Tirana en de snelweg richting Durrës rijden we via een secundaire weg naar Shkodër. Hier is het even zoeken naar de juiste route richting Montenegro want we stuiten op een wegomlegging. Even verderop kunnen we de hoofdroute wel weer bereiken, ware het niet dat deze nog niet af is en er alleen een onverharde weg voor ons ligt. In het begin denken we nog dat dit misschien een paar kilometer hobbelen wordt maar het grindpad met soms flinke keien en kuilen gaat een beste tijd door. Met onze cabrio rijden we gemiddeld zo'n 10 kilometer per uur. We worden links en rechts ingehaald, iedereen zoekt zijn eigen pad door deze dorre jungle. Van beide richtingen komt er zo nu en dan iemand met hoge snelheid voorbij waardoor grote stofwolken boven de weg ontstaan. Ons autootje ziet er in no-time helemaal grijs uit. Ergens hier gaat plotseling het watertemperatuurlampje in de auto branden en wil niet meer uit dus we doen de airco uit en de kachel op hoog en hopen op het beste. Gelukkig gaat deze al vrij snel uit en kan de kachel weer uit.

Na een half uur is er nog geen verbetering in zicht. We moeten over een brug waarvan het wegdek van losliggende houten balken is opgetrokken. We zien bij de auto voor ons de balken stuiteren. Omdat hier hele vrachtwagens over rijden zal de brug ons ook wel houden denk ik dan maar. Na een uur nog altijd alleen grind. En ja hoor het lampje springt weer aan dus stoppen maar even bij een tankstation om de motor te laten afkoelen en voor de auto wat olie te kopen en voor onszelf wat water. Een Albanees met Engels kenteken die staat te tanken komt meteen naar ons toe om te vragen of we hulp nodig hebben. Hij vertelt een paar kilometer verderop een restaurant te hebben en biedt ons een drankje aan. Hij heeft natuurlijk gezien dat wij buitenlanders zijn. Zo blijkt opnieuw dat de mensen hier erg vriendelijk en behulpzaam zijn. Aan de mentaliteit ligt het ook niet, aan de middelen vaak wel.

Uiteindelijk leggen we zo'n 25 tot 30 kilometer op deze manier af, waarbij we nog te maken krijgen met de aanleg van hoogspanningskabels over de weg. De dikke staalkabels liggen nog dwars over de weg en als wij komen aanrijden gaat één van de mannen op de kabels staan om ze wat plat op de grond te houden. Dit lukt maar half want we horen de kabel langs de bodemplaat schuren als we eroverheen rijden. Dan komen we eindelijk aan bij de grens met Montenegro.

Vanaf de grens is er ineens weer asfalt en kunnen we weer doorrijden. Dat wil zeggen, nadat we via een omleiding over een soort fietspad door de steile berghellingen weer een hoofdweg hebben gevonden. Daarbij treffen we nog een schildpad op de weg aan. Hellen stapt uit om het beestje veilig aan de overkant te zetten. In Montenegro ziet alles er alweer wat bekender voor ons uit, zo ook het restaurant waar we voor de lunch even stoppen.

Tot aan de grens met Bosnië - Hercegowina zijn er verder weinig bijzonderheden. Ook aan deze grens kunnen we weer gemakkelijk doorrijden. Gelukkig hebben we nog geen strenge controles bij de douane meegemaakt. Het berglandschap in Hercegowina is weer bijzonder fraai en de wegen zijn gelukkig goed. Helaas kent TomTom hier maar een zeer beperkt aantal wegen en we navigeren dus met de kaart en de borden (soms met alleen Cyrillisch schrift) aan de kant van de weg. Dat gaat één keer fout en dat ontdekken we pas bij de eerstvolgende plaats die de routekaart van de ANWB wel vermeld, zo'n 40 kilometer te laat dus. Er is geen verbindingsroute naar de juiste weg en dus moeten we dezelfde 40 kilometer weer terug om het opnieuw te proberen. Qua uitzicht geen straf maar we zijn al flink vertraagd en in het donker rijden in dit land wordt afgeraden.

Gelukkig komen we nog vóór de echte duisternis aan bij Mostar en moeten we alleen nog het hotel zien te vinden. Het begint flink te hosen en ja hoor het lampje gaat alweer branden net nu we flink wat stijging en haarspeldbochten te gaan hebben dus kachel maar weer aan en ramen open.Het hotel ligt bovenop een berg zo'n 15 klometer boven Mostar en blijkt minder gemakkelijk te vinden dan gehoopt. Na een aantal keren vragen rijden we (inmiddels wel in het volslagen donker) tot ruim 1000 meter hoogte de berg op. Het hotel vinden we 200 meter verderop waar we de enige gasten in dit skihotel blijken te zijn. Ze hebben op ons gewacht. Zelfs om deze tijd, het is half 10 geweest, kunnen we nog in het restaurant plaatsnemen en de lokale vleesschotel voor 2 personen bestellen. Dan gaan we moe naar bed.


Dagelijks straatbeeld in Albanië, er wordt heel veel met paard (of ezel) en wagen gedaan.


Verse vis in de aanbieding. In dit geval is de tank nog voorzien van stromend water.


Een fort bovenop de berg.


Ik laat deze ambulance (met haast) 3 keer passeren. Omdat zowel de ambulance als het overige verkeer niet erg lekker anticiperen duurt het allemaal erg lang en komt hij twee keer opnieuw achter mij terecht.


De rechterbaan is in de steden vaak vol met stilstaande en geparkeerde auto's. Toch er is vaak op de rest van de weg voldoende ruimte over om nog twee rijdende banen te creeëren. Inmiddels kan ik het ook: deze rijstrook tussen de auto's door is voor mij.


Er wordt wat af getrouwd vandaag.


Verkeerschaos in Shkodër.


Nog meer verkeersdrukte, ook een tegemoetkomende brommer.


Dan verandert de weg in een stofpad, de komende 25 kilometer.


Tijdelijke brug van houten balken.


Iedereen zoekt z'n eigen route, aan de linker- of rechterkant van de 'weg'.


Eenzame scooter in de verte.


Hier wordt aan de stroomvoorziening gewerkt. Daar moeten we even overheen rijden.




Eindelijk de grensovergang naar Montenegro bereikt.


Omleiding via deze weg. Inmiddels zijn we al blij als we verharde grond onder de wielen hebben.


In het wild: landschildpadden.


Restaurantje voor de lunch.


Ruig berglandschap.


We rijden Bosnië - Hercegowina binnen.


Het landschap is hier weer betoverend mooi. Alles ziet er hier veel beter uit dan we hadden verwacht.


Hier en daar is er wel een brokstuk van de bergwand afgekomen. De borden 'vallend gesteente' zijn hier wel op hun plaats.


Een van de vele bergmeren onderweg. Helaas zaten we hier fout.


Er loopt nogal wat vee op de weg. Op meerdere plaatsen treffen we loslopende koeien. Er staan dan wel waarschuwingsborden maar je bent er toch niet altijd op berekend.


Druiven.


Laatste stuk met daglicht.